‘Data science cruciale factor in beheersing zorgvraagstuk’ – Prof. Brombacher, JADS 27 februari 2024
De problemen in de gezondheidszorg zijn groot, heel groot. De zorgkosten stijgen vrijwel onbeheersbaar, het tekort aan zorgpersoneel neemt angstwekkende proporties aan. Hoe vinden we snel een oplossing om dit dilemma het hoofd te bieden?
Eén van de oplossingsrichtingen ligt in het voorkomen van ziekte. Maar hoe doe je dat? Dit onderwerp was het thema van de bijeenkomst voor leden van Health2Business, aanjagers voor innovatie in de zorg, op dinsdag 27 februari in JADS (Jheronimus Bosch Academy of Data Science) in ’s-Hertogenbosch. De bijeenkomst stond in het teken van Preventieve Gezondheidszorg & Data.
Aarnout Brombacher, Professor of Design Theory and Information Flow Analysis aan de TU Eindhoven en JADS, nam zijn aandachtig luisterend gehoor mee in een inleiding over de betekenis van data science voor het oplossen van het zorgvraagstuk.
Brombacher: ‘De rol van data in de gezondheidszorg wordt groter en groter. We kunnen al veel met omvangrijke datasets. Maar straks nog veel meer. Dan is het wel van groot belang dat we kunnen beschikken over volledige datasets. Ook met data van mensen die nu nog geen vragen willen beantwoorden of data beschikbaar willen stellen. We hebben de data ook uit deze groep nodig om valide uitkomsten te genereren die een zeer hoge mate van betrouwbaarheid kennen. Hiermee kunnen wij aan de basis staan van een belangrijke ontwikkeling op medisch gebied en een grote bijdrage leveren aan preventie en beheersing van zorg. Wij als wetenschappers weten nu al dat dat kan, hoe het moet. Nu moeten we alleen nog toegang krijgen tot volledige sets data. Dan gaat het snel, steeds sneller. Verkrijgen we steeds meer en steeds sneller inzichten, waarop de zorgsector kan anticiperen. En kunnen zo een versnelling geven aan de oplossing van het zorgvraagstuk.’
‘De uitdaging is om met dezelfde hoeveelheid personeel de groeiende vraag naar zorg op te lossen. Om hieraan bij te dragen hebben de Nederlandse universiteiten de handen ineengeslagen en werken samen aan de nationale gezondheid. Dit heeft al geleid tot hele mooie praktijkvoorbeelden, bijvoorbeeld de monitoring van hartpatiënten. Hierbij worden patiënten-data vergeleken met de uitkomsten uit analyse van grote datasets en afwijkingen zeer snel ontdekt. Zelfs voordat er zich maar een ‘hart-event’ voordoet. Hieruit is ook de ontdekking gekomen dat vrouwen andere hart-gerelateerde data hebben dan mannen, anders reageren en andere ziektebeelden vertonen.’
Brombacher: ‘Preventie is heel belangrijk. De situatie is namelijk veel erger dan we denken. Dat geldt voor zeer veel mensen, die te weinig bewegen, ongezond leven. Dat ene glaasje wijn maakt toch niet zoveel uit, die extra bitterbal ook niet. Er is sprake van een verdringingsmechanisme: het gaat toch goed met mij, ik gebruik niet overmatig alcohol, eet gezond, beweeg voldoende enz. Totdat wij in fieldlabs gaan testen en blijkt dat iemand met obesitas denkt dat hij 5.000 stappen per dag zet, terwijl het er maar 500 zijn.’
‘Dat testen doen we dus op grote schaal, op grote groepen mensen. Wij zijn, als data scientists, niet geïnteresseerd in een individuele persoon maar in de grote getallen. Dat is de basis voor ons om mee te werken. We kunnen ons daardoor ook makkelijk houden aan de regels voor privacy. We vergelijken een (potentiële) patiënt met de uitkomsten uit data-onderzoek. Met behulp van AI kunnen we dat steeds sneller en beter. Met als doel: mensen zorg op maat geven, zonder de gezondheidszorg extra te belasten?’
‘Uit de onderzoeken zien wij bijvoorbeeld dat niet alleen de eerste 1.000 dagen van een leven zeer belangrijk zijn voor de gezondheid op langere termijn maar dat de eerste 10.000 dagen bepalend zijn voor de mate waarin op korte en langere termijn zorgbehoefte is. Het is dus zaak dat we met z’n allen goed gaan nadenken over hoe we zelf de zorgvraag in de toekomst kunnen beïnvloeden en zelf zo lang mogelijk gezond kunnen blijven. Wij helpen daar als wetenschappers graag bij.’
De slimme bokszak
Een praktijkvoorbeeld waarbij innovatie en data science samengaan is de slimme bokszak ontwikkeld door Yama Saraj (35). In een wervelend tempo nam Yama het gehoor mee in zijn levensverhaal vanaf het moment dat hij als Afghaans jongetje van 11 jaar in Nederland belandde. Geholpen door zijn grote intelligentie, temperament en ongebreidelde daadkracht heeft hij zich ontwikkeld tot technoloog, econoom, innovator en sociaal entrepreneur, die over de hele wereld gevraagd wordt zijn ideeën, concepten en adviezen te delen tot op regeringsniveaus toe. Eén van die concepten is de slimme bokszak. Een bokszak die via sensoren data verzamelt en is gekoppeld aan een app, waarmee trainingen razendsnel op maat kunnen worden aangepast aan de ‘bokser’. Zo kan de bokser op afstand trainen en kan een trainer hem maatwerk training geven. Yama is zelf jong begonnen met boksen en brengt zijn enthousiasme voor deze sport over op jongeren in Nederland, in Europa maar ook in zijn geboorteland Afghanistan.
De slimme bokszak bevindt zich nog in primair stadium. Om snel op te kunnen schalen, zodat vele kinderen over de gehele wereld hiervan gebruik kunnen maken en kunnen werken aan hun gezondheid, zoekt Yama partijen die hem kunnen helpen om zijn idee verder te ontwikkelen en snel op de markt te brengen.
Yama: ‘Ik praat graag met iedereen die wil weten hoe het werkt en die mij wil helpen deze vinding verder te brengen. Mijn doel is niet veel geld verdienen maar zoveel mogelijk jongeren in Nederland en in de wereld op een fijne manier bezig te laten zijn met sport en gezondheid. Ik hoop van harte dat we er met z’n allen een succes van kunnen maken. En dat geeft op langere termijn weer voordelen voor de nationale gezondheid.’
